วันที่ ๖ พฤษภาคมของทุกปี เป็นวันคล้ายวันประสูติของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และเป็นประจำทุกปีที่วันนี้ โครงการครูดีเด่น “รางวัลครูเจ้าฟ้ากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์” จัดพิธีมอบรางวัลแก่ครูดีเด่นประจำปี จำนวน ๙ ท่าน เพื่อระลึกถึงคุณงามความดี และพระกรณียกิจของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ และเผยแพร่ผลงานและยกย่องเชิดชูเกียรติครูผู้ปฏิบัติงานในถิ่นทุรกันดาร ผู้เสียสละความสุขส่วนตัวเพื่อส่วนรวม ให้เป็นแบบอย่างของการทำดีในสังคมไทย
โครงการนี้จัดเป็นปีที่ ๔ ด้วยสำนึกในพระคุณของ ครู ซึ่งเป็นบุคลากรที่มีบทบาทและภารกิจสำคัญในการจัดการศึกษาแก่ประชาชนทั่วไป โดยเฉพาะผู้ด้อยโอกาสในถิ่นทุรกันดาร ที่ต้องใช้บริการของครูอาสาสมัครศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา (ศศช.) ของสำนักบริหารงานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) ครูตำรวจตระเวนชายแดน (ตชด.) และครูประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการปฐมศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)
หลายคนที่อยู่สบายในเมือง อาจไม่เคยทราบถึงความยากลำบากของครูในพื้นที่ทุรกันดารเหล่านี้ การเดินทางเข้าพื้นที่มีความยากลำบาก บางพื้นที่รถเข้าไปไม่ถึง ต้องเดินเท้าเป็นเวลาหลายวัน เพื่อทำหน้าที่หลักในการสอนหนังสือให้กับทั้งเด็กและผู้ใหญ่ในหมู่บ้านและพื้นที่ใกล้เคียง
นอกจากนี้ ครูยังต้องทำหน้าที่อื่นๆ อีก เช่น ตรวจและรักษาโรคในยามจำเป็น โดยเฉพาะการตรวจและจ่ายยารักษาโรคมาลาเรีย ซึ่งบางพื้นที่ยังขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์และห่างไกลสถานีอนามัย ต้องเดินเท้านานกว่า 1 วัน ทำให้คนป่วยส่วนมากไม่นิยมเดินทางไปรักษา ทำให้ป่วยหนักและเสียชีวิตจำนวนมาก
ครูต้องทำหน้าที่บริหารกองทุนสนับสนุนต่างๆ เช่น กองทุนยาสามัญประจำบ้าน ธนาคารข้าว โครงการส่งเสริมการเกษตรของหมู่บ้านและโรงเรียน โครงการส่งเสริมอาชีพของชาวบ้าน รวมถึงเป็นศูนย์กลางของประชาชนด้อยโอกาสในถิ่นทุรกันดาร สำหรับการประสานงานและติดต่อกับหน่วยงานราชการต่างๆ
ขณะเดียวกัน ครูยังต้องประพฤติปฏิบัติและครองตนให้เป็นแบบอย่างที่ดีแก่ศิษย์และชาวบ้านอีกด้วย ดังนั้น ครูที่ปฏิบัติหน้าที่ในถิ่นทุรกันดารเหล่านี้จึงเป็นผู้เสียสละความสุขส่วนตัวเป็นอย่างยิ่ง เพื่อช่วยเหลือเด็กด้อยโอกาสและชาวบ้านในถิ่นทุรกันดาร ให้มีการดำรงชีวิตที่ดีขึ้นและช่วยชุมชนให้มีการพัฒนาตนเองอย่างยั่งยืน จึงสมควรอย่างยิ่งที่จะได้รับการเชิดชูและยกย่องในวีรกรรมอันยิ่งใหญ่นี้
พวกเราคนไทยโชคดีแค่ไหนที่มี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือสมเด็จย่า และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาฯ ผู้ทรงเป็นดั่ง ครูแห่งแผ่นดิน ทรงมีวิสัยทัศน์ด้านการศึกษาเพื่อปวงชน หยิบยื่นความช่วยเหลือด้านการศึกษาให้คนในถิ่นทุรกันดาร ทรงช่วยเหลือด้านการศึกษาอย่างต่อเนื่อง ไม่เคยทอดทิ้ง และมีเป้าหมายในการทรงงานทุกงาน
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ให้ความสนพระทัยในวิชาชีพ “ครู” เป็นอันมาก ทรงตระหนักว่าครูเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาทรัพยากรบุคคลให้แก่ชาติ ทรงย้ำให้ผู้ที่เป็นครูได้รู้ถึงหน้าที่และจุดมุ่งหมาย คุณสมบัติของครูที่ดี ตลอดจนวิธีเรียน วิธีสอนที่ได้ผล โดยเฉพาะให้ครูได้ตระหนักว่า
“…ผู้เป็นครูอาจารย์นั้นมิใช่ว่าจะมีแต่ความรู้ทางวิชาการและในทางการสอนเท่านั้นก็หาไม่ จะต้องรู้จักอบรมเด็กทั้งในด้านศีลธรรม จรรยา และวัฒนธรรม รวมทั้งให้มีความสำนึกรับผิดชอบในหน้าที่ และในฐานะที่เป็นพลเมืองดีของชาติต่อไปข้างหน้า…” (๑๕ ธันวาคม ๒๕๐๓) และด้วยหน้าที่ดังกล่าว “…ครูจะต้องตั้งตัวในความดีอยู่ตลอดเวลา” (๘ พฤษภาคม ๒๕๑๓)
ผมจึงขอแสดงความยินดีและชื่นชมกับคุณครูดีเด่น “รางวัลครูเจ้าฟ้ากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์” ประจำปี ๒๕๕๕ ทั้ง ๙ ท่าน ได้แก่
คุณครูพัฒนา ใจเถิง อายุ 47 ปี ปฏิบัติราชการ 21 ปี
ศศช.บ้านห้วยทรายขาว อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย
ประวัติผลงาน มีความคิดริเริ่มในการจัดทำกฎระเบียบข้อบังคับขิงชุมชนและได้รับการยอมรับจากชาวบ้านในการปฏิบัติร่วมกัน เช่น การห้ามขายสุรา บุหรี่ ภายในชุมชน , การห้ามนินทา และการร่วมทำงานกลุ่มจิตอาสาในชุมชน / รณรงค์ให้ชุมชนร่วมรักษาความสะอาดทั้งภายในบ้านและภายนอกบ้าน ทำให้ชุมชนเป็นที่ยกย่องในเรื่องหมู่บ้านที่มีความสะอาดดีเยี่ยม / ส่งเสริมการรวมกลุ่มการทำสหกรณ์ชุมชน และชาวบ้านร่วมใจไม่เปิดร้านค้า ร่วมอุดหนุนสหกรณ์ทุกครัวเรือนทำให้มีเงินหมุนเวียนมากและสหกรณ์ยังไม่จำหน่าย บุหรี่และสุราเป็นต้นแบบที่ดีงาม / ส่งเสริมรายได้ต่อครัวเรือนอย่างสำเร็จโดยเกือบทุกครัวเรือนสามารถปลูกพืชผัก เช่น ปวยเล้ง ส่งขายโครงการหลวงอย่างต่อเนื่อง / หมู่บ้านมีสภาพเป็นป่าสมบูรณ์มาก อันเกิดจากความสามารถในการขอความร่วมมือ จากชาวบ้านในการร่วมมือดูแลป่า ปลูกป่าเสริมและร่วมมือทำแนวกันไฟป่าตลอดปีได้รับรางวัลครูดีเด่น จาก คุรุสภา ปี 2554
คุณครูกรกฤช ชยังกุรวงศ์ อายุ 33 ปี ปฏิบัติหน้าที่ 7 ปี
ศศช. บ้านแม่แฮด อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ประวัติและผลงาน เป็นครูผู้ตั้งใจส่งเสริมงาน จริยธรรม คุณธรรมให้แก่เด็ก โดยการประยุกต์แนวคิดที่ถูกต้องแก่เด็กในโรงเรียน / จัดทำโครงการบรรพชาสามเณร ทุกฤดูร้อน ให้แก่เด็กนักเรียนชนเผ่ากระเหรี่ยงบนดอยเป็นประจำทุกปี / เด็กนักเรียนที่จบประถม 6 สามารถเรียนต่อระดับมัธยมศึกษาได้ 100% / ส่งเสริมการให้นักเรียนชายได้มีโอกาส บวชเรียนต่อชั้นมัธยมสึกาที่วัดศรีโสดา จังหวัดเชียงใหม่และได้รับการชื่นชม จากพระอาจารย์ถึงความสุภาพและตั้งใจเรียนของเด็กๆ / ก่อตั้งห้องสมุดจากเงินบริจาค ของผู้มีจิตศรัทธาและดูแลห้องสมุดอย่างเป็นระบบที่ดีมากรวมถึงการส่งเสริมให้นักเรียนและชุมชนใช้บริการจากห้องสมุด / ได้รับรางวัลครูดีศรี สบเมย สายงาน กศน. ประจำปี 2553
คุณครูแวเยาะ แวอาแซ อายุ 31 ปี ปฏิบัติหน้าที่ครู 6 ปี 4 เดือน
สำนักงาน กศน. ปัตตานี อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี
ประวัติและผลงาน เป็นครูผู้เสียสละปฏิบัติงานในพื้นที่เสี่ยงภัย 3 จังหวัดชายแดนใต้มากกว่า 6 ปี 4 เดือน / ส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่น และบูรณการกับวัฒนธรรมไทย ในการเรียนการสอน / มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ผลิตสื่อการศึกษาภาษา มลายู และภาษาไทย / ได้พานักเรียนเข้าร่วมโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนระดับหมู่บ้านจังหวัดชายแดนภาคใต้ (พนม) และพัฒนาชุมชนสันติสุขตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (พนม) / เป็นที่ยอมรับนับถือจากชาวบ้าน และหน่วยงานของรัฐต่างๆในท้องถิ่น / ได้รับรางวัลที่ 2 ระดับประเทศประเภทพนักงานราชการผู้ปฏิบัติหน้าที่ในเขตพื้นที่พิเศษจังหวัดชายแดนภาคใต้ดีเด่น ประจำปี 2554 จากสำนักงาน กศน. ได้รับรางวัลเกียรติบัตรผู้ปฏิบัติงานที่มีผลงานเป็นที่ประจักษ์จากผู้ว่าราชการ จังหวัดปัตตานี ปี 2554
คุณครู ด.ต. สมดุลย์ โพอ้น อายุ 40 ปี ปฏิบัติหน้าที่ครู 18 ปี
ครูใหญ่ โรงเรียน ตชด.บ้านหม่องกั๊วะ อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
ประวัติและผลงาน เป็นครูผู้เสียสละปฏบัติหน้าที่ครูในโรงเรียนบนดอยสูงชันในป่าลึก ตลอดระยะเวลากว่า 18 ปี / มีความสามารถโดดเด่นในด้านการส่งเสริมสหกรณ์ในโรงเรียนและได้รับการยกย่องให้เป็นโรงเรียนต้นแบบด้านสหกรณ์โรงเรียนจากกรมส่งเสริมสหกรณ์ / โรงเรียนได้รับรางวัลชนะเลิศด้านการบันทึกบันชีสหกรณ์และบันทึกการประชุมประจำปี 2552 และ 2553 / เป็นที่รักของชาวบ้านมาก ได้รับการสนับสนุน ร่วมมือและช่วยงานโรงเรียนอย่างต่อเนื่อง ตลอดมา / จัดตั้งกองทุนธนาคารข้าวเพื่อให้ชาวบ้านที่ขาดแคลนข้าวสาร ยืมไปบริโภคและชำระคืนในปีถัดไป / มีการส่งเสริมมจริยธรรม คุณธรรมให้แก่นักเรียน โดยนิมนต์พระอาจารย์จากวัดในชุมชน มาบรรยายและฝึกสมาธิทุกอาทิตย์
คุณครู ด.ต. พนารัตน์ จินดากูล อายุ 43 ปี ปฏิบัติหน้าที่ ครู 20 ปี
ครูใหญ่ โรงเรียน ตชด.ไลออนส์มหาจักร ๙ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
ประวัติและผลงาน เป็นครูผู้เสียสละอุทิศตนปฏิบัติหน้าที่ในถิ่นทุระกันดารมาโดยตลอดมากกว่า 20 ปี / เป็นที่รักของชุมชนอย่างมากได้รับความร่วมมืออย่างดีเยี่มจากชาวบ้านในกิจกรรมของโรงเรียน / มีความสามารถในการบริหารจัดการในโรงเรียนได้อย่างดีเยี่ยม เป็นที่รักของครูและนักเรียน / สามารถสร้างแปลงเกษตรอินทรีย์ของโรงเรียนให้มีผลผลิตเพียงพอต่อการบริโภคของนักเรียนจำนวนมาก / ดูแลนักเรียนบ้านไกลกว่า 100 คน ให้มีระเบียบวินัย รู้หน้าที่และมีน้ำใจช่วยเหลืองานโรงเรียนตลอดเวลา /สามารถประสานงานกับหน่วยงานต่างๆ เพื่อบูรรการในโรงเรียนการสอนอย่างสม่ำเสมอ
คุณครู ด.ต. แสงอรุณ นิยมเดช อายุ 45 ปี ปฏิบัติหน้าที่ครู 19 ปี
ครูใหญ่ โรงเรียน ตชด.บ้านตืองอฯ อำเภอศรีสาคร จังหวัดนราธิวาส
ประวัติและผลงาน ปฏิบัติหน้าที่ครูนักเรียนในพื้นที่ความไม่สงบใน 3 จังหวัดภาคใต้ เป็นระยะเวลานานกว่า 19 ปี / ส่งเสริมการเกษตรพึ่งตนเอง โดยพัฒนาแปลงเกษตรที่โรงเรียนให้เป็นศุนย์กลางการเรียนรู้ของชุมชน / ริเริ่มโครงการส่งเสริมอาชีพเสริมแก่นักเรียน เช่น กลุ่มตัดชาย กลุ่มทำตุ๊กตาไม้และกลุ่มซ่อมจักรยาน / มีความสามารถในการบริหารจัดการโครงการพระราชดำริเป็นอย่างดี / ร่วมกับ สำนักจัดการทรัพยากรไม้ จังหวัดนราธิวาส ให้ความรู้แก่นักเรียนและชุมชนในการร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง / ได้รับรางวัลครูดีเด่น โรงเรียนตำรวจตระเวนชายดานและรางวัลครูดีเด่น หม่อม งามจิตบูรฉัตร ปี 2548
คุณครูเนตรนภา กันธะลีย์ อายุ 36 ปี ปฏิบัติราชการ 10 ปี
ครูชำนาญการโรงเรียนบ้านสังวาลวิทย์ ๓ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ประวัติและผลงาน เป็นครูผู้เสียสละความสุขส่วนตัว สสอนหนังสือเด็กชาวเขาบนดอยสูงในถิ่นทุระกันดารมากว่า 10 ปี / เป็นผู้ดูแลเด็กที่บกพร่องทางสติปัญญา ทุ่มเทเอาใจใส่กับเด็กๆจนได้รับรางวัลต่างๆมากมาย เช่น รางวัลชนะเลิศเหรียญทอง การแข่งขันเล่านิทานสำหรับนักเรียนที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ในปี 2554 ระดับเขตพื้นที่การศึกษา / เป็นผู้ริเริ่มโครงการตลาดนัดโรงเรียนเพื่อเปิดโอกาสให้เด็กนักเรียนรู้จักการค้าขายและเป็นรายได้เสริมพิเศษภายในโรงเรียน ทุกเช้าวันจันทร์ เวลา 06.30 – 07.30 น. / เป็นผู้ริเริ่มโครงการ “ธนาคารขยะ” ภายในโรงเรียน เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนเห็นคุณค่าของเหลือใช้และเพิ่มรายได้พิเศษ / เป็นผู้ริเริ่มโครงการกังหันปั่นน้ำจากลำน้ำในชุมชน เพื่อผันน้ำมาใช้ภายในโรงเรียนและชุมชน รวมถึงการจัดทำ “วังปลา” เขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาบริเวณกังหันปั่นน้ำ / ประสานหน่วยงานต่างๆในการร่วมสร้างศาลาเฉลิมพระเกียรติสมเด็จย่า เพื่อบรรทุกประวัติศาสตร์คุณความดีของสมเด็จย่า ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งโรงเรียนสังวาล 3 ในปี 2510
คุณครูวนัสนันท์ สนโต อายุ 33 ปี ปฏิบัติหน้าที่ ครู 10 ปี
ครูชำนาญการโรงเรียนบ้านห้วยฟอง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน
ประวัติและผลงาน เป็นผู้เสียสละปฏิบัติงานหน้าที่ครูในถิ่นทุรกันดารบนดอยสูงมากกว่า 10 ปี / เป็นครูผู้สอนวิชาคอมพิวเตอร์ ICT และสามารถพัฒนานักเรียนชนเผ่าลั๊วะ ให้สามารถชนะเลิศรางวัลด้านการออกแบบด้วยคอมพิวเตอร์ , โครงงานซอฟแวร์และการสร้าง Webpage ระดับภูมิภาคระดับประเทศ / เป็นผู้ริเริ่มประยุกต์วิถีชีวิตชาวลั๊วะบูรณการในหลักสูตรการเรียนการสอนของนักเรียนชนเผ่าลั๊วะตั้งแต่ชั้น ป.1 – ป.3 / เป็นผู้ส่งเสริมการสอนอาชีพเสริมให้แก่นักเรียน เช่น การนวดสมุนไพร เพื่อสุขภาพ , การทำลูกประคบ , การทำขนมไทย เพื่อให้นักเรียนมีอาชีพหลังจากจบการศึกษาและได้รับรางวัลโรงเรียนต้นแบบการจัดการด้านการศึกษาด้านอาชีพปี 2554 / ได้รับรางวัล “ครูสอนดี” พ.ศ. 2553 และรางวัล “หนึ่งแสนครูดี” ปี พ.ศ. 2554 จากคุรุสภา / เป็นผู้นำเครือข่ายสุขภาพครู “โครงการเสริมสร้างสุขภาพครู และ บุคลากรทางการศึกษา” ภาคเหนือ
และ คุณครูบรรยงค์ สุทธิพงศธร อายุ 56 ปี ปฏิบัติหน้าที่ ครู 36 ปี
ครูโรงเรียนนิคมสร้างตนเองพัฒนาภาคใต้ ๑ อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา
ประวัติและผลงาน เป็นผู้เสียสละอุทิศตนทำงานเพื่อการศึกษาในพื้นที่เสี่ยงภัยมายาวนานกว่า 36 ปี / สามารถสอนความรู้ด้านศิลปะให้แก่นักเรียนได้อย่างดีเยี่ยม ลูกศิษย์ได้รับรางวัลระดับประเทศจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนอย่างต่อเนื่องมากมาย เช่น รางวัลการประกวดศิลปะของ กอ.รมน.สาธารณสุขจังหวัด , ศอ.บต. และบริษัทโตชิบ้า / สนับสนุนให้นักเรียนที่สนใจงานด้านศิลปะ ศึกษาต่อช่วงเย็นที่บ้านของครู โดยไม่คิดค่าใช้จ่ายใดๆ / ริเริ่มจัดห้องเรียนรู้งานด้านศิลปะภายในโรงเรียน เพื่อส่งเสริมให้เด็กนักเรียนสนใจในการเรียนด้านศิลปะมากขึ้น / ประยุกต์การใช้งานศิลปะในการจัดการเรียนการสอนควบคู่กับรายวิชาที่เรียนและกลุ่มสาระ / ได้รับรางวัลครูดีในดวงใจ ปี 2553 จาก สพฐ. เขต 2 จังหวัดยะลา และรางวัลเข็มเชิดชูเกียรติผู้ทำคุณประโยชน์ของ สก.สค. ปี 2553
นอกจากครูดีเด่นทั้ง ๙ ท่านจะได้รับโล่รางวัลเชิดชูเกียรติและประกาศเกียรติคุณ รางวัลเงินสด เงินกองทุนพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนาโรงเรียน กรมธรรม์ประกันสุขภาพและรางวัลอื่นๆ แล้ว ที่น่าปลื้มใจเป็นพิเศษ คือ ทุกท่านได้รับมอบ “หนังสือดี สร้างคนดี ประจำปี” 109 เล่ม พร้อมตู้หนังสือ จากคุณกิตติชัย ไกรก่อกิจ กรรมการผู้จัดการบริษัท โสสุโก้ แอนด์ กรุ๊ป (2008) จำกัด เพื่อเป็นกำลังใจและเป็นคลังแห่งปัญญาให้กับครูและเยาวชนในแต่ละพื้นที่ห่างไกล
ทุกชีวิตบนโลกใบนี้ล้วนต้องการแสงสว่าง การอุทิศตนอย่างยิ่งใหญ่ของครูดีเด่น เปรียบดังแสงแห่งปัญญาที่จะนำพาชีวิตลูกศิษย์และคนในสังคมให้ก้าวเดินบนทางสว่างยิ่งๆ ขึ้นไป.
